Jeugd - Uitstroom - De strippenkaart
In 2020 concludeerde AEF dat de volumegroei in de jeugdzorg vooral wordt veroorzaakt door achterblijvende uitstroom.
De strippenkaart zorgt ervoor dat deelnemers voldoende zekerheid en veiligheid ervaren om uit te stromen.
Voor de jongeren en gezinnen die aangewezen zijn geweest op jeugdhulp is een veilige basis niet altijd vanzelfsprekend. Knelpunten volgens de rapportage Uitstroom jeugdhulp, gepubliceerd binnen de Tweede Kamer (Esther van Bostelen, April 2022), zijn onder andere knelpunten in het aanbod: te weinig samenhang in de regio's en capaciteitsproblemen.
Als gevolg van het ontbreken van een veilige basis is terugval niet altijd te voorkomen. De jongere gaat daarmee het traject van jeugdzorg weer in met de bijkomende druk (financieel, uren hulpverlening).
Ontwikkeld product: De strippenkaart “Je weet de weg!”
Bij Zebra-Zorg kregen kinderen die uitstroomden een strippenkaart mee waarmee ze voor een aantal zelf uitgekozen activiteiten op een eigen gekozen moment terug konden naar de zorgboerderij, zonder nieuwe indicatie. Dit gaf hen zoveel zelfvertrouwen dat ze een vervolgstap (naar school voor de thuiszitters en naar een sport of scouting voor de zaterdagkinderen) durfden te maken.
Methode
Iedere jongere die een traject afrondt bij Zebra-Zorg stelt in het eindgesprek met de persoonlijk begeleider een “Je weet de weg” strippenkaart samen. De strippenkaart wordt gevuld met een aantal vertrouwde activiteiten waaraan de jongere gedurende 1 jaar na het vertrek kan deelnemen.
Na 1 jaar wordt gezamenlijk bekeken of er een nieuwe strippenkaart nodig is.
Effecten op de deelnemers
Er zijn ook effecten op de deelnemers die niet uitstromen waar te nemen. Zij zien dat deelnemers die uitstromen nog verbonden blijven met Zebra-Zorg door de Strippenkaart. Dit geeft hen inzicht in wat het voor henzelf zou betekenen als zij uitstromen.
Uitstromers die langskomen met hun Strippenkaart krijgen over het algemeen een heel warm welkom van de andere deelnemers. Zij voelen zich dan geliefd en gewaardeerd. Ze ervaren een bepaalde mate van controle op hun eigen welbevinden: wanneer zij behoefte voelen om op Zebra-Zorg te zijn, kunnen zij zelf de Strippenkaart inzetten. Bovendien ontwikkelen zij daardoor ook bepaalde vaardigheden, zoals om hulp kunnen vragen en onder woorden brengen wat zij nodig hebben. De Strippenkaart geeft jongeren net dat extra zetje dat ze nodig hebben om meer op eigen benen te staan en hun netwerk in te zetten als hulpbron.
Resultaat
De Strippenkaart dient als houvast voor uitstromers en hun ouders/ verzorgers. Het feit dat zij kunnen terugvallen op de veilige en vertrouwde omgeving van de zorgboerderij geeft hen voldoende zekerheid om de nieuwe stap aan te durven.
Deelnemers die een te grote stap hebben gezet kunnen terugvallen op de vertrouwde en veilige omgeving van de zorgboerderij. Ze voelen zij zich hierdoor steviger, ze ervaren houvast omdat het voor hen mogelijk is om tijdelijk terug in zorg te keren wanneer de vervolgstap te groot blijkt.
Sidenote
Om snel te kunnen schakelen – niet afhankelijk te zijn van een nieuwe indicatie – is het belangrijk dat de zorgorganisatie beschikt over een buffer (van 2 tot 10 uren begeleiding) om de strippenkaart-zorg in de te kunnen zetten.
Dit is nodig voor:
- een snelle herstart van de zorg als uitstroom dreigt te mislukken.
- vrijheid in het invullen van de hulp van nazorg word geboden: doen wat nodig is en waar de jongere zelf behoefte aan heeft.
‘ Wie kan terugvallen op een veilige basis vindt in de meeste gevallen weer snel een nieuw evenwicht. Juist voor hen is het extra belangrijk te weten dat er ergens een deur voor hen openstaat.’
Ricky Elenbaas, agogisch begeleidster Zebra-Zorg
“Het was erg fijn dat het project dit mogelijk maakte. We kunnen nu laten zien dat er voor nog geen 8 uur per jaar nazorg nodig is. Door de strippenkaart krijgen kinderen net dat extra zetje om een stap te durven zetten. In de praktijk blijkt dat ze er maar heel weinig gebruik van maken. Dat is juist goed: blijkbaar is alleen de mogelijkheid bieden al genoeg. Dat kan ik nu ook aan gemeenten laten zien die er wat moeite mee zouden kunnen hebben. De strippenkaart leert kinderen bovendien nog iets: zoals om hulp kunnen vragen en onder woorden brengen wat zij nodig hebben.”
Zebra-zorg agogisch begeleidster Ricky Elenbaas
